De nieuwe ontwikkelingen in de bovenstaande tabel lichten we hier toe.
1. Mobiliteitsplan
In de kaderbrief was nog geen budget voor het mobiliteitsplan toegekend omdat het onderliggende uitvoeringsprogramma (met kostenonderbouwing) nog niet gereed was.
De netto investering is 3x € 900.000 in 2026, 2027 en 2028. Hiervan is 5 ton voor mobiliteit en 4 ton voor fietspaden. Daarnaast rekenen we op cofinanciering van € 1,3 miljoen (mobiliteit) en een cofinanciering van ruim 8 ton (fiets).
Dit betreft programma 1: Thema Mobiliteit. Doel is het realiseren van een veilig, leefbaar en duurzaam verkeers- en vervoerssysteem voor iedereen en voor alle vormen van verkeer, met name door uitvoering te geven aan het Mobiliteitsplan “Onderweg naar duurzame mobiliteit” en het Regionaal Mobiliteitsplan 1.0. (RMP).
2. Ontwikkeling meerjarenplan grondzaken
In de kaderbrief is toegezegd dat we een meerjarig perspectief of plan grondexploitaties (MPG) gaan ontwikkelen, waarin we “ruimtelijke” investeringen in samenhang met programmering wonen en bedrijven afwegen. Ook starten we een project om de budgetten in de komende jaren goed tegen het licht te houden. Met name dit laatste zal ons helpen om te bepalen of we nog steeds de juiste dingen doen en of dit mogelijk efficiënter kan of op andere wijze gefinancierd zou kunnen worden. Te denken valt aan cofinanciering door overheden of marktpartijen, provinciale, rijks- of Europese subsidies. Daarnaast kijken we naar slimme verbindingen en nadrukkelijk kijken welke zaken prioriteit hebben.
We stellen voor eenmalig budget van € 35.000 in 2026 beschikbaar te stellen voor onderzoek en advisering over de opzet van zo’n MJP.
Daarnaast verhogen we de formatie teneinde expertise inzake grondexploitatie en de juridische aspecten aan te trekken. Deze kosten worden toegerekend aan de grondexploitaties en behoeven netto geen extra budget.
3. Strategisch VTH-beleidsplan
Het VTH-beleid kent een looptijd van 4 jaar en dan dient die te herzien en opnieuw vastgesteld te worden. Voor de onderbouwing van de herziening is een analyse van de data van de afgelopen jaren nodig. Het model daarvoor is gebouwd door een externe partij. Deze partij moet voor ons ook enkele aanpassingen aan het model doen onder meer i.v.m. de inwerkingtreding van de Omgevingswet.
4. Starterslening
Zoals in de kaderbrief gemeld is de starterslening een succes. Het budget is bijna op. We voegen € 1 mln toe. De kapitaallasten worden gedekt door de ontvangen rentes.
5. Woonwagenlocaties
Conform het door uw raad aangenomen voorstel in juni 2025, nemen wij budget op voor de realisatie van 10 extra woonwagenplaatsen op een te ontwikkelen locatie aan de Picardtlaan. Het betreft de aankoop van gronden voor € 845.000 in 2026 en verkoop in 2027 voor € 613.000. Het verschil (€ 231.000) is een verlies voor de gemeente dat in 2027 wordt geboekt.
6. Kosten jeugdzorg
We voorzien hogere kosten voor de jeugdzorg. Bij het vaststellen van de kaderbrief was al een budgetverhoging ingeboekt van € 4 mln. begroting werd al een overschrijding van € 4 mln verwacht. In de bestuursrapportage 2025 verwachtten we voor 2025 een overschrijding van € 2,15 mln. Ook voor de komende jaren verwachten dit kostenniveau. Oorzaken zijn onder meer toewijzen complexe casussen, toenemende vraag, kostenstijgingen en toenemend beroep op jeugdzorg vanuit het AZC.
We laten deze kostenstijging voor de komende jaren zien, maar daar tegenover zetten we ombuigingen in het sociaal domein die in enkele jaren €1,5 mln op moeten leveren (zie volgende hoofdstuk 'dekkingsopties'). Daarnaast voorzien we in de toekomstige circulaires extra geld vanuit het gemeentefonds voor de jeugdzorg. Deze baten zijn afhankelijk van landelijke besluitvorming en dus nog niet hard en nog niet in te boeken. Zoals in de bestuursrapportage is vermeld, sturen we nog in 2025 bij om te kostenstijging om te buigen.
Het onderzoek naar integraal werken in het sociaal domein welke &van de Laar met en voor ons uitvoert gaat helpen om onze organisatie effectiever te laten samenwerken binnen de gemeente en met ketenpartners. Dat, in combinatie met ontwikkelingen in de jeugdzorg in Drenthe en landelijke ontwikkelingen, moet ons gaan helpen de stijgende kosten in de jeugdzorg tegen te gaan. Het vroegtijdig signaleren en voorkomen van de duurdere jeugdzorg is daarbij essentieel. Daarnaast willen we beter kunnen bijsturen op ontwikkelingen in het domein en een data-analist toevoegen. Dit om vroegtijdig te signaleren en te analyseren en de teams te ondersteunen.
De commissie van Ark geeft in haar rapport over de haalbaarheid en houdbaarheid van het financieel kader 2025 tot en met 2027 als advies aan het rijk aan om tot 2028 de beoogde besparingen als PM post in de rijksbegroting mee te nemen. Het aanvullend budget wat van 2026 tot en met 2028 beschikbaar komt, adviseert de commissie om te benutten om de sociale basis te versterken. Komende jaren zullen rijk en gemeenten moeten komen tot reële en meetbare besparingsdoelstellingen. (Bron: rapport Groeipijn van commissie van Ark).
7. Openbare orde en veiligheid
In 2026 leggen we een stevige basis voor effectieve inzet in de komende jaren. We stellen samen met partners en inwoners een nieuw Integraal Veiligheidsplan 2027-2030 op. Naast de reguliere uitvoering investeren wij in de training van professionals die betrokken zijn bij toezicht en handhaving, de toepassing van het Bibob-beleid en de gemeentelijke crisisorganisatie. Daarbij gaat de aandacht ook uit naar digitale weerbaarheid.
De druk binnen het veiligheidsdomein neemt toe door diverse autonome ontwikkelingen die op elkaar ingrijpen. Enerzijds betreft dit nieuwe juridische en beleidsmatige verplichtingen. Anderzijds spelen maatschappelijke ontwikkelingen een grote rol waaronder de toegenomen verharding, polarisatie en buitensporige toename van complexe (zorg)casuïstiek ten opzichte van andere gemeenten. De belangrijkst thema’s die inzet vragen omdat we risico’s lopen (ten aanzien van verplichtingen) zijn:
- Aanpak veilige jaarwisseling n.a.v. vuurwerkverbod
- Bibob-beleid; dit betreft coördinatie, aansturing, advisering en implementatie van beleid.
- Wet politie gegevens (WPG); jaarlijkse interne - en vierjaarlijkse externe audit.
- Cyber-veiligheid & weerbaarheid
Ten aanzien van vergunningverlening zien we (Benchmark uitgevoerd door Berenschot (2024)) dat de gemeente Coevorden 98% meer APV-vergunningaanvragen en 17% meer evenementenvergunning aanvragen heeft dan vergelijkbare gemeenten, maar minder formatie. Het aantal aanvragen is gestegen van 321 (2022) naar 661 (2024), een verdubbeling in twee jaar. Ook het VTH Jaarverslag 2024 en uitvoeringsprogramma 2025 onderschrijft dit.
Naast meer aanvragen zien we ook autonome ontwikkelingen zoals exploitatie- en terrasvergunningen, complexere wet- en regeling die leidt tot meer interne en externe (integrale) afstemming, beleid en Bibob. Daarnaast willen we als gemeente meer aan de voorkant en in verbinding komen met organisaties, dit vraagt veel tijd in afstemming. De huidige capaciteit staat daardoor zwaar onder druk, waardoor de continuïteit van de dienstverlening in het gedrang komt evenals de uitvoering van de wettelijke taken.
We stellen voor 150K structureel aan het personeelsbudget toe te voegen.
8. Creëren algemene voorziening: scootmobielen
De inzet van scootmobielen binnen de Wmo kan doelmatiger worden georganiseerd. Eén van de mogelijkheden is om deze, waar mogelijk, als algemene voorziening aan te bieden. We verwachten dat hiermee kosten bespaard worden en mobiliteit en zelfstandigheid van inwoners blijven behouden en gestimuleerd. We voeren in Q4 2025 een haalbaarheidsonderzoek uit naar de besparingsmogelijkheden op scootmobielen in onze gemeente, zoals in de kaderbrief al is aangegeven.
We nemen vooruitlopend op de uitkomsten van het haalbaarheidsonderzoek een bedrag op om in 2026 een eerste uitrol in Coevorden uit te voeren. Daarmee kunnen we ook de nu geraamde besparingen beter onderbouwen. Dit kan tot een bijstelling van de bedragen.
In de kaderbrief was globaal een verwachte besparing van 150K/jaar structureel geraamd. Uit nader onderzoek blijkt dat de opbrengsten waarschijnlijk 245k/jaar worden, startend in 2027. Maar de kost gaat voor de baat. In 2026 doen we een uitrol in de stad Coevorden (155K eenmalig) en in 2027 een verdere uitrol (40K eenmalig). In 2027 is een investering van 160K voor aanschaf van de scootmobielen gepland. Dit leidt tot kapitaallasten van 32K/jaar. Op termijn een netto besparing.
9. IHP Sport opstellen
Zoals in de kaderbrief reeds gemeld, is een integraal huisvestingsplan voor sportaccomodaties nodig (IHP Sport), om goed beeld te krijgen hoe onze (sport)accommodaties ervoor staan en wat er nodig is voor de lange termijn.
Er is behoefte aan een duidelijk afwegingskader, cijfers en kengetallen om goede keuzes te maken voor de toekomst. Op basis hiervan kunnen we bepalen in welke accommodaties we gaan investeringen. Dit kan leiden tot verlaging van de onderhoudskosten. Dit vraagt om een eenmalig budget van € 100.000.
10. Samen slimmer werken met en voor Coevorden
Het doel van SSW is: Een flexibele en wendbare organisatie waar mensen, systemen en processen doelmatig en elkaar versterkend zijn georganiseerd, zodat de organisatie op de goede manier kan inspelen op de veranderende omgeving met complexer wordende vraagstukken en waar medewerkers werken die bewust kiezen voor het zich inzetten voor de samenleving. De doelstellingen voor 2026 zijn in programma 5 opgenomen. Deze zijn :
- In 2026 geven we duidelijkheid over de manier waarop de gemeente participatie inzet, wat de verschillende partijen daarvan kunnen verwachten en hoe een ieder kan bijdragen, waarin ook aandacht is voor vrijwilligers en vrijwilligerswerk en het uitdaagrecht;??
- In 2026 wordt een actuele dienstverleningsvisie aan het bestuur voorgelegd met een uitvoeringsagenda om de dienstverlening door te ontwikkelen.?
- De leiderschapsontwikkeling wordt voortgezet als belangrijke impuls om het bovengenoemde SSW-doel te realiseren. De in 2025 ingezette lijn wordt voortgezet om medewerkerswelzijn te vergroten en te monitoren;
- We versterken de wervingskracht van de gemeente als werkgever;?
- Digitalisering in Coevorden en in BOCE-verband;
- Aanschaf en implementatie van een nieuw zaaksysteem waarmee onder meer onze dienstverlening en stukkenstroom beter ondersteund worden;
- Verder implementeren en doorvoeren van portfoliomanagement om vooraf te prioriteren en doelgerichter te werken.
- We kunnen en willen als gemeente niet alles zèlf. Daarom gaan we in 2026 nadrukkelijker de samenwerking zoeken in de regio, met onze partners en inwoners.
Voor deze organisatieontwikkeling is geen structureel budget beschikbaar. Om toch de gewenste doelen van SSW te kunnen behalen, stellen we voor om voor 2026 een eenmalig budget van €250.000 beschikbaar te stellen. Hiermee worden kosten gedekt voor onder meer: gerichte expertise, lobby, publiciteit, uitvoering van klussen en aanschaf middelen.
11. Programma Informatieveiligheid in BOCE-verband
In 2025 zijn wij samen met de gemeente Emmen en Borger-Odoorn gestart met het programma Informatieveiligheid.?
Het programma Informatieveiligheid heeft tot doel om, in de periode 2025–2029, een structurele en integrale verbetering van informatiebeveiliging en privacy binnen de deelnemende gemeenten te realiseren. Het programma richt zich op meerdere strategische en tactische doelstellingen, en is ingericht als meerjarig programma met een gefaseerde opbouw. De doelstellingen zijn conform ons strategisch informatiebeveiligings- en privacy beleid. De kosten worden verdeeld over de deelnemers. Na de aanloopkosten is 34K per jaar structureel nodig.