Het jaar 2024
Het afgelopen jaar was in alle opzichten wederom een roerig jaar. Naast positieve ontwikkelingen, zoals een groei van ons aantal inwoners, het vieren van huwelijken en bijzondere mijlpalen en het uitreiken van verdiende koninklijke onderscheidingen, waren er ook uitdagingen.
Diverse ontwikkelingen op het wereldtoneel en steeds complexer wordende opgaven voor ons als eerste overheid, brengen een gevoel van onzekerheid met zich mee.
De koers van het nieuwe kabinet draagt niet altijd bij aan het wegnemen van dit gevoel. Dit wordt onder andere veroorzaakt door onzeker rijksbeleid en te weinig geld voor de taken die vanuit het Rijk aan ons worden overgeheveld. Ondanks dit spannende speelveld blijven we focus houden op de speerpunten die wij als gemeente hebben, namelijk dat we in contact zijn, dat we vanuit vertrouwen werken, dat we geloofwaardig zijn, dat we gaan voor gezamenlijk vakmanschap en dat we voor het algemeen belang staan.
Door het zoeken van samenwerking, ook regionaal, willen we een stabiele overheid voor onze inwoners en ondernemers kunnen blijven.
In het afgelopen jaar zijn we daarom met de gemeenten Emmen, Hoogeveen, Borger-Odoorn, de provincie Drenthe en het Rijk gestart met het werken aan een ontwikkelperspectief voor onze Regio. Met het perspectief zetten we een gezamenlijke ambitie en visie voor Zuid- en Oost-Drenthe neer. Hiermee willen we kansen op ruimtelijk en sociaaleconomisch gebied verzilveren. Daarnaast willen we hiermee ook een proces van verandering in gang brengen, zodat we de huidige beleids- en financieringssystematiek tussen regio en Rijk doorbreken.
Met het versterken van de regionale samenwerking verliezen we onze lokale identiteit niet uit het oog. Een simpel maar treffend voorbeeld hiervan zijn de plaatsnaamborden in de ‘Drentse Taol’, zoals Sweel, Slien, Möppen. Zij zorgen voor een gevoel van dichtbij in een wereld die steeds verder weg lijkt te staan.
In het kader van de Regio Deal 2.0 proberen we onze regio aantrekkelijker en weerbaarder te maken. In 2024 zijn de eerste initiatieven toegekend: zo wordt er gewerkt aan het terugdringen van de laaggeletterdheid middels het project ‘ik lees, ik doe mee’ en worden via het project ‘Petje Af’ kansen aan kinderen aangeboden die wel een extra steuntje in de rug kunnen gebruiken. Hiermee borduren we als regio voort op de stappen die we gezet hebben in de eerste Regio Deal, namelijk het vergroten van brede welvaart voor onze inwoners. In deze nieuwe Deal is grensoverstijgend samenwerken een flankerend thema. Samen met onze Duitse partners hebben we een start gemaakt met het inventariseren van belangrijke knelpunten in de grensregio, waarover we hebben afgesproken deze in 2025 gezamenlijk op te pakken. Als teken van solidariteit met Oekraïne hebben we als gemeente Coevorden met onze partnerstad Nordhorn contacten gelegd met de stad Tschuhujiw in het oosten van Oekraïne. Deze contacten willen we in de komende jaren middels een trilaterale solidariteitsband verstevigen.
De reeds bestaande lobby rondom de realisatie van de Nedersaksenlijn en de geplande reactivering van de spoorverbinding tussen Coevorden en Nordhorn hebben we in 2024 voortgezet. Deze spoorverbindingen zijn voor onze regio van vitaal belang, ze vormen een katalysator voor relevante ontwikkelingen op het gebied van woningbouw, ontsluiting van de arbeidsmarkt en bereikbaarheid van voorzieningen. Dit alles draagt bij aan het verbreden van de welvaart voor onze inwoners.
Samenwerking is belangrijk voor het realiseren van onze strategische doelen, daarnaast is samenwerking essentieel voor het kunnen uitvoeren van onze taken. Onder andere zoeken we samen naar oplossingen voor het opvangen van de krapte op de arbeidsmarkt. We zien in 2024 nog steeds dat bepaalde functies moeilijk in te vullen zijn, zowel binnen het sociale als ook het ruimtelijke domein. Ook als het gaat om het langdurig binden van onze medewerkers, hebben we een uitdaging. Zo is er helaas weinig capaciteit om junioren goed te laten landen in de organisatie. Dit vergroot het risico op uitstroom. Het lukt ons wel steeds beter om zichtbaar te zijn op de arbeidsmarkt en ons neer te zetten als aantrekkelijke werkgever. Door de inzet van recruitment lukt het ons de uitstroom niet verder te laten toenemen.
Sociaal domein
Vluchtelingen
De opvang van vluchtelingen was ook in 2024 een continue opgave. We hebben ons ingezet voor de opvang van ontheemden uit de Oekraïne. Samen met de vluchtelingen uit Oekraïne hebben we vorig jaar een groep jongeren uit Tschuhujiw een aantal mooie dagen in Coevorden kunnen laten doorbrengen en ervoor kunnen zorgen dat zij de oorlogssituatie voor een korte periode konden vergeten.
Een deel van de huisvestingstaakstelling betreft Alleenstaande Minderjarige Vreemdelingen. In 2024 startten we de voorbereidingen voor het realiseren van een groepslocatie waarin we 14 jonge statushouders huisvesten.
Maatschappelijke ondersteuning
We richten ons op preventie en op goede samenwerkingen tussen het informele en formele speelveld. Daarom zijn we begonnen met Domein Overstijgende Samenwerking (DOS) met als doel om passende ondersteuning te kunnen geven aan inwoners die dat nodig hebben en om zorg méér te organiseren vanuit het perspectief van de inwoner.
Om schulden te voorkomen en adequaat aan te pakken is het beleidsplan ‘Patronen doorbreken voor een schuldenvrije toekomst’ opgeleverd. Hierin is het gebruik van de Doe-Mee-Winkel meegenomen. De pilot Vroegsignalering is uitgevoerd.
De aanpak van de wachtlijstproblematiek binnen de Wet Maatschappelijke Ondersteuning heeft onze voortdurende aandacht. Door de ondersteuning in huishoudelijke hulp en schoonmaak anders in te richten dringen we de wachtlijsten terug. De aanbesteding deze hulp is in 2024 gerealiseerd.
Jeugd
De Lokale Educatieve jeugdagenda (LeJa) is ondertekend. Daarmee is een belangrijke basis gelegd voor het versterken van de samenwerking tussen partners in het onderwijs, kinderopvang, jeugdgezondheidszorg, welzijn, de Bibliotheek en gemeente Emmen. Met deze samenwerking kunnen we preventiever werken en de context rond het kind en gezin versterken. In de Hervormingsagenda Jeugd en Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming is naast de lokale aanpak ook de regionale aanpak opgenomen. We nemen actief deel aan de regionale inhoudelijke ontwikkeling en organisatorische aanpassingen. Alle activiteiten zijn gericht op het beschikbaar houden van jeugdhulp voor die kinderen en gezinnen die dat echt nodig hebben en te voorkomen dat kinderen in jeugdhulp belanden als dat niet nodig is.
Het tekort op de jeugdhulp is hoger uitgevallen dan eerder verwacht, namelijk zo’n 4 miljoen euro. Oorzaken zijn o.a. meer vraag naar zwaardere vormen van jeugdhulp, achterblijven van de uitstroom en stijging van tarieven. Een landelijk beeld waar de Deskundigencommissie Hervormingsagenda Jeugd in het rapport ‘Groeipijn’ meer duiding aan geeft en voorstelt dat gemeenten en Rijk de kosten ieder voor de helft voor rekening neemt. De effecten op onze financiële situatie zijn groot. We moeten blijven inzetten op het beheersen van de kosten.
Actief voor Werk
Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt zien we een stijging van het aantal bijstandsuitkeringen. Dit is in lijn met het landelijk beeld. Een verklaring hiervoor is de toegenomen instroom van statushouders en jongeren. Dit komt door de verhoogde huisvestingstaakstelling van statushouders. Een groot deel van deze groep stroomt de bijstand in. Voor het eerst in jaren lopen we daardoor achter op de taakstelling.
Daarnaast ondersteunen wij bijstandsgerechtigden om deel te gaan nemen aan de arbeidsmarkt. Hierin werken we nauw samen met de inclusieve werkgevers in onze regio, zoals P31, waarmee we de samenwerking in 2024 hebben geïntensiveerd. Dankzij de inzet van deze werkgevers hebben mensen met een arbeidsbeperking meer kansen op een baan. Vol trots kunnen we melden dat in de Arbeidsmarktregio Drenthe wordt voldaan aan de banenafspraak. Als gemeente voldoen we aan de taakstelling als het gaat om het aantal beschutte werkplekken.
Ruimtelijk domein
Omgevingswet
In voorgaande jaren bereidden we ons goed voor op de implementatie van de Omgevingswet. Deze wet is op 1 januari 2024 ingevoerd. De degelijke voorbereiding zorgde voor een soepele invoering. De Omgevingswet biedt inwoners de mogelijkheid om vroegtijdig over initiatieven in gesprek te gaan met de gemeente. Hier werd veelvuldig gebruik van gemaakt.
Stikstof
De uitdagingen rondom de stikstofproblematiek hebben landelijk hun weerslag op het organiseren van evenementen, het bouwen van woningen en het afgeven van vergunningen. Voor Coevorden hebben we de gevolgen in beeld gebracht. Op basis van berekeningen kan worden aangetoond dat nagenoeg alle woningbouw-, bedrijfs- en infrastructurele projecten, alsmede de evenementen geen nadelige gevolgen ondervinden van de uitspraak. De aanvragen vanuit de landbouwsector in de gemeente Coevorden worden wel beperkt door de uitspraak. Lopende aanvragen waarbij toename is van stikstofdepositie kunnen momenteel niet worden vergund.
Vergunningen
De laatste jaren zien we een toename in het aantal verstrekte vergunningen voor evenementen van 187 in 2022 naar 281 in 2024. Veiligheidsbreed zien we een verdubbeling van 321 in 2022 naar 661 in 2024. Bij evenementen spreken we onder andere over zomermarkten, dorpsfeesten tot muziekevenementen zoals Weidepop en sportevenementen.
Wonen
Ons doel blijft dat iedereen een goed dak boven z’n hoofd heeft. Wonen blijft daarom voor ons één van de belangrijkste thema’s. Doel van het gemeentelijk programma is om de gemeentelijke woonambitie zoals vastgesteld in de regionale woondeal met de Provincie Drenthe te realiseren. Hierbij zijn het versterken van het gebiedseigen karakter en het versterken van de ruimtelijke kwaliteit randvoorwaardelijk. Daarbij hebben we aandacht voor betaalbaar en duurzaam wonen in een leefbare omgeving. Kortom, we werken hard aan herkenbare, groene dorpen en wijken waar voor iedereen ruimte is om te leven.
We zijn trots op de wijze waarop we de woningbouw hebben aangejaagd. We hebben veel initiatieven op een laagdrempelige manier verder geholpen en koersen zo goed op de realisatie van de afgesproken aantallen. In het oog springen daarbij de vlotte realisatie van ons eerste project flexwonen aan het Obbo Bumahof, dat we samen met Domesta hebben gerealiseerd, en de bouwstart van de voormalige Smitty’s Palace locatie en de Pieperlocatie in Coevorden. Trots zijn we ook op het CPO in Gees. Hier verhuisden de eerste nieuwe bewoners naar hun huis, dat ze op de voormalige schoollocatie ontwikkeld hebben. In Aalden zijn woningen voor starters, doorstromers en senioren gerealiseerd en in Sleen heeft Woonservice sociale huurwoningen opgeleverd.
Gebiedsontwikkelingen
In het najaar van 2023 werd de nieuwe inrichting van de Weeshuisweide afgerond. In mei 2024 werd de Weeshuisweide feestelijk geopend. Hiermee is een verdere fase van het Kasteelpark afgerond. De volgende fase is de realisatie van de Markt en Haven. Hier beginnen we in 2025 mee.
De ontwikkeling van de nieuwbouw van De Nieuwe Veste had in de afgelopen jaren onze volle aandacht. Dit is als onderdeel van het wensbeeld voor Holwert Midden. In de komende jaren willen we verder invulling geven aan de realisatie van het wensbeeld.
Kunst, cultuur en sport
Kunst en cultuur
In 2024 startten wij met de uitvoering van de cultuurnota ‘Cultureel Kansrijk Opgroeien’. We kijken terug op een mooi eerste jaar, waarin we flinke stappen hebben gezet in de realisatie van onze ambities en in het stimuleren en versterken van de culturele sector. Dit wordt bijvoorbeeld zichtbaar in de uitvoering van de subsidieregeling ‘Toegankelijk Cultuuronderwijs’. In 2024 hebben we met deze regeling 131 kinderen bereikt. Zij konden daardoor voor een lager tarief cultuurlessen volgen in onze gemeente.
Met de Coevorder Cultuurpot stimuleren we culturele initiatieven in de gemeente. Daar blijkt veel draagvlak voor te zijn. Vorig jaar ondersteunden we 27 activiteiten verspreid over de gehele gemeente en voor diverse doelgroepen. In 2024 deden we bovendien een locatie-onderzoek naar een culturele broedplaats in Coevorden. Dit onderzoek vormt de basis voor de realisatie van deze plek als onderdeel van de culturele basisinfrastructuur.
Voor Van Gogh Drenthe was 2024 een goed jaar met de toekenning van middelen uit de Regio Deal. Het plan ‘Kiemen in Drentse grond’ is met deze middelen gefinancierd en omvat tevens het project Zweeloo, waarin de mogelijkheden worden geanalyseerd om het kerkje van Zweeloo op duurzame wijze te positioneren.
Sport
De verenigingen, zwembaden en dorpshuizen hebben nog steeds te maken met hoge energielasten. Daarvoor konden ze een beroep doen op het Noodfonds Energiekosten. Bovendien zijn er op veel plekken energiescans uitgevoerd en plannen gemaakt om de accommodaties te verduurzamen. Dit heeft geleid tot het uitwerken van een subsidieregeling Verduurzaming maatschappelijke accommodaties. Deze zal per 1 januari 2025 ingaan.
Coevorden was in 2024 ook locatie voor mooie sportactiviteiten zoals de start en finish van de Simac Ladies Tour in oktober. Dit was een mooi vervolg op het EK Wielrennen dat in het jaar daarvoor in onze gemeente plaatsvond.
Veiligheid en ondermijning
Begin februari 2024 is de Drentse samenwerking voor een weerbaar openbaar bestuur tegen ondermijning bekrachtigd door de ondertekening van de intentieverklaring door alle Drentse gemeenten, waterschappen en provincie Drenthe: de ‘Drentse aanpak Ondermijning’. De inzet is erop gericht om de krachten te bundelen en de kennis en expertise zo effectief en efficiënt mogelijk in te zetten.
Daarnaast zijn we gestart met het opstellen van het lokaal uitvoeringsplan ondermijning voor de periode 2025-2027. De ambities vanuit de ‘Drentse aanpak Ondermijning’ zijn hierin verwerkt. Mensenhandel is een fenomeen binnen het thema ondermijning en is daarom meegenomen in het lokale ‘Uitvoeringsplan.
Economie en duurzaamheid
Economie
De zoektocht naar ruimte voor onze ondernemers hebben wij in 2024 voortgezet. Voor een nieuw bedrijventerrein in regionaal verband hebben wij in het afgelopen jaar een onderzoeksopdracht geformuleerd. De resultaten van het onderzoek worden in 2025 opgeleverd. Dan zal ook duidelijk worden op welke locatie dit nieuwe bedrijventerrein gerealiseerd zal worden. Netcongestie en stikstofproblematiek maken de realisatie complexer. Voor onze lokale behoefte hebben wij uitbreidingslocaties in beeld gebracht. Daarnaast hebben wij de pilot toekomstbestendige bedrijventerreinen afgerond. We hebben inzicht gekregen in de te nemen maatregelen, deze gaan we in 2025 inzetten. De raad heeft daarvoor al middelen beschikbaar gesteld.
Het afgelopen jaar vierden we het 25-jarig bestaan van het bedrijventerrein Europark. Dit jubileum was voor ons aanleiding om te starten met een onderzoek naar een nieuwe toekomstvisie. De resultaten verwachten we in 2025 met u te kunnen delen.
In het afgelopen jaar hebben wij verder gewerkt aan het versterken van de relatie met onze ondernemers. Zo hebben wij met de ondernemers op het bedrijventerrein in Geesbrug gewerkt aan het verhogen van de organisatiegraad, met agrarische ondernemers hebben wij een actieprogramma opgesteld met het ‘Agrarisch Café’ als één van de eerste tastbare resultaten. Samen met Ondernemend Coevorden zijn we gekomen tot het afsluiten van een nieuw convenant, zodat we verder werken aan een goed ondernemersklimaat in Coevorden.
Net als het Logistiek Kenniscentrum ondersteunen we middels gelden vanuit de Regio Deal nieuwe initiatieven zoals het onderzoek naar Growing Coevorden.
Duurzaamheid
Vanuit het programma Duurzaamheid werken we aan de duurzaamheidsvisie en de doelen in het coalitieakkoord. Zo faciliteren we de inwoners bij de energietransitie door subsidies, energiecoaches, het fixteam en de begeleiding bij wijkuitvoeringsplannen. De plannen voor de Drentse Zonneroute A37 krijgen steeds meer vorm en de structuur voor de inwonersparticipatie is formeel vastgelegd. In het kader van klimaatadaptatie is afgelopen jaar de Regionale Adaptatiestrategie afgerond en voor het vergroten van biodiversiteit is de nulmeting voor de Basiskwaliteit Natuur (BKN) vastgesteld. In het kader van de bewustwordingsstrategie, Zunig is zo gedaan, hebben we in 2024 een voorjaars-en najaarscampagne gevoerd. Het ging hierom vergroening en energie besparen.
Mobiliteit
In 2024 zijn is in de kern van Sleen een 30 km/u zone ingesteld, de Menso Altingstraat is heringericht en de schoolzone herkenbaar gemaakt. Hiermee maken we Sleen leefbaarder en veiliger. Het project RSP-Coevorden is afgerond en afgesloten. In Coevorden stad zijn het parkeermodel Coevorden geactualiseerd en de verkeersmaatregelen in het gebied Kasteelpark, Molenbelt en Aleida Kramersingel uitgevoerd. Daarnaast zijn in verschillende wijken en dorpen diverse verkeersmaatregelen, laadpalen en/of parkeerplaatsen gerealiseerd.
In 2024 zijn vooral ook veel voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd, waar we in de komende jaren de vruchten van hopen te plukken. Zo zijn de maatregelen op de schoolroutes naar de nieuwe locatie van De Nieuwe Veste in beeld gebracht, het voorkeurstracé van de F34 Hunebed-highway uitgewerkt tot plan en er is een plan gemaakt voor onder meer de projecten “HUB Zweeloo” en “Entree Dalen”. Het participatie proces om te komen tot een nieuw Mobiliteitsplan is doorlopen en in het spoortraject Coevorden-Bad Bentheim zijn stappen gezet om richting uitvoering te komen. Vanuit de regio is het BO-MIRT verkenning naar de Nedersaksenlijn afgerond en met een stevige lobby aangeboden in Den Haag.
Fundering voor de toekomst
Financiën
Het voorlopig resultaat van het jaar 2024 laat een overschot zien van € 5.178.000. Het positief saldo is voor een groot deel een gevolg dat diverse voorgenomen bestedingen niet zijn gerealiseerd. Belangrijkste oorzaken daarvan zijn dat de markt voor het wegzetten van opdrachten stagneerde maar ook dat capaciteit in de organisatie ontbrak. Desalniettemin verwachten wij dat in 2025 de werkzaamheden worden gerealiseerd. Dat betekent dat restantbudgetten van 2024 worden overgeheveld naar 2025. De overheveling omvat een bedrag van € 4.442.000. Hiervoor is een raadsbesluit nodig via resultaatbestemming. Daarnaast wordt voorgesteld om een nieuwe bestemmingsreserve in te stellen voor woonwagenbeleid. Met de instelling van deze reserve is een bedrag gemoeid van € 92.000. hetgeen ook als resultaatbestemming wordt gezien. De resultaatbestemming vergt derhalve een bedrag van € 4.534.000 waardoor het saldo van het jaarverslag 2024 € 644.000 bedraagt. Dit positieve saldo wordt ten gunste gebracht van de Algemene reserve.
Toekomstbestendige organisatie
Het is een continue zoektocht naar de balans tussen de bestuurlijke ambities en de uitvoering daarvan. De toenemende opgaven in de afgelopen jaren zorgden ervoor, dat de omvang van ingehuurd personeel toenam. Die inzet willen we beperken en daarom werken we aan een passende vaste bezetting. Deze ontwikkeling is een meerjarig plan waaraan we in 2024 zijn begonnen.
Verder zijn we gestart met ‘portfoliomanagement’. Dit helpt ons om de werkzaamheden te kunnen afwegen, te selecteren en te prioriteren.
Hierin zijn de medewerkers en de aandacht voor hen cruciaal. Daarom is de organisatiestructuur aangepast. De leidinggevenden kunnen zich focussen op het welzijn van de medewerkers en hun ontwikkeling. Door dit te monitoren kan er worden (bij)gestuurd als dat nodig is.
Naast aandacht is een fijne en veilige werkomgeving net zo belangrijk. De behoefte aan het aantal werkplekken en de inrichting daarvan is onderzocht.
Voor het optimaliseren van de dienstverlening naar onze inwoners en ondernemers is procesmatig werken ingericht. Naast het beschrijven van de processen en het gebruiken van gegevens vraagt deze manier van werken ook een verandering in houding en gedrag. Deze ontwikkeling zetten we voort in 2025.