Met de ervaring van de afgelopen jaren hebben wij ons meerjarenbeleid opgesteld. Wij hebben de budgetten in het Sociaal Domein aangepast aan de nieuwste prognoses. Wij verwachten dat daarmee deze budgetten voor de komende jaren naar op niveau zijn. Tegelijk zien we landelijk de kosten in het Sociaal Domein nog altijd oplopen. Hoe de kosten binnen het Sociaal Domein zich ontwikkelen ligt niet in alle gevallen binnen onze invloedssfeer.
Jeugdhulp
In juli 2023 is de Hervormingsagenda Jeugd vastgesteld. Er moet flink worden bezuinigd in de kosten van de jeugdzorg de komende jaren. Daarnaast is er sprake van financiële onzekerheid. Om alle veranderingen die op ons afkomen wordt, naast de ingezette lijn van Anders kijken naar preventie, een aanvullend maatregelenpakket uitgewerkt. Mogelijk dat eerst een tijdelijke investering nodig is om de uitvoering van de maatregelen mogelijk te maken. We moeten de komende jaren rekening houden met een stijging van de kosten, ondanks in te zetten maatregelen. Zorgorganisaties blijven signalen afgeven dat ze onvoldoende middelen hebben om de beweging van grootschalig naar kleinschalig te kunnen uitvoeren en de wachtlijsten te kunnen aanpakken met innovatieve werkwijzen. We hebben als gemeentes nauwelijks invloed op zaken als vaststelling van nieuwe CAO’s, terwijl we wel verplicht zijn om reële tarieven te hanteren en dit tijdens de contractperiodes met aanbieders moeten aanpassen. Per januari 2026 moeten de producten Gezinshuizen, Logeren en Pleegzorg opnieuw worden ingekocht. De verwachting is dat dit leidt tot hogere tarieven. In 2025 komt hier meer duidelijkheid over.
Hoewel de structurele afschaffing van de bezuiniging van 511 miljoen vanaf 2026 (zoals opgenomen in de Miljoenennota 2025) een stap in de goede richting is, is dit onvoldoende om de tekorten volledig te dekken. De besparingsopdrachten blijven bestaan. Er is een reëel risico dat er door de externe ontwikkelingen zoveel kosten komen dat er in 2025 een tekort blijft.
Wmo
De hoge inflatiecijfers van de afgelopen tijd hebben ook invloed op de kosten in de zorg. In principe is daarbij ook nog steeds sprake van open-einde-regelingen. Om de voornoemde redenen nemen wij in de risico-inventarisatie voor het gedeelte Jeugdwet een bedrag op van € 2.700.000 met een kans van 50% en voor het gedeelte Wmo een bedrag van € 600.000 met een kans van 50%.
Participatie, Inkomen en Crisisbeheersing
De komende periode staan we voor diverse uitdagingen op het sociaal-maatschappelijke vlak. Het bijstandsbestand zal naar verwachting toenemen, terwijl het beschikbare budget voor de bijstandsuitkeringen (BUIG) afneemt door een landelijke bezuiniging van 100 miljoen en mogelijke verdere bezuinigingen op de WW. De middelen voor educatie, zoals het WEB-budget voor basisvaardigheden, zijn nog onduidelijk, met berichten variërend van behoud op hetzelfde niveau tot mogelijke bezuinigingen. Daarnaast zien we een stijging in het aantal indicaties voor beschut werk, wat leidt tot oplopende wachtlijsten, in de huidige werkwijze zijn deze zonder directe financiële consequenties. Tenslotte ontbreekt een lange termijn visie van het Rijk op inburgering en migratie, terwijl lokale opgaven, zoals de huisvesting van Oekraïense vluchtelingen en alleenstaande minderjarige statushouders, toenemen.