Gewoon doen – met en voor Coevorden
Naast belangrijke thema’s als betaalbaar en duurzaam wonen in een leefbare omgeving, meer ruimte voor bedrijven en domeinoverstijgende samenwerking in het sociaal domein geven we nadrukkelijker vorm aan ‘Samen Slimmer Werken, met en voor Coevorden’.
Geachte leden van de raad,
We zijn halverwege de bestuursperiode en dat is een mooi moment om onze ambities uit het Bestuursprogramma 2022-2026 te updaten. De update is als bijlage bij de Programmabegroting 2025 opgenomen.
In de Kaderbrief 2025 zijn de bestuurlijke hoofdlijnen voor het begrotingsjaar 2025 geschetst. In de Programmabegroting 2025 geven we aan wat we gaan doen om onze doelen te bereiken en wat het gaat kosten. We benadrukken, dat dit de begroting is voor het laatste hele kalenderjaar van deze bestuursperiode.
Hierbij bieden wij u de Programmabegroting 2025 en de meerjarenraming 2026-2028 ter vaststelling aan. De thema’s in het Bestuursprogramma zijn gelijk gebleven en van daaruit is de Programmabegroting opgebouwd:
- Bouwen voor de samenleving
- Duurzaamheid
- Samen
- Eigenheid dorpen en wijken
- Fundering voor de toekomst
Voor de jaren 2025, 2026 en 2027 is er sprake van een reëel en structureel begrotingsevenwicht. Maar de begroting voor 2028 is niet sluitend.
In het kader van de Regionale woondeal willen we minimaal de bouw van 750 woningen mogelijk maken in de periode tot 2030. We liggen goed op koers en hebben met lef ambities opgepakt, zoals het verruimen van de ‘ruimte-voor-ruimte’ regeling, het flexwonen en ‘flex op eigen erf’. Om ruimte te kunnen blijven bieden aan ontwikkelingen actualiseren we in 2025 onze Woonvisie.
Verder geven we de formele en informele ketensamenwerking in het sociaal domein verder vorm (DOS). Samen met partners stellen we de inhoudelijke Lokale Educatieve Jeugdagenda op. En geven we uitvoering aan het programma Kansrijk Opgroeien om de intergenerationele armoede te doorbreken. In Coevorden willen we dat iedereen, met of zonder beperking, mee kan doen in de samenleving. In 2025 werken we dit uit in de Lokale Inclusie Agenda inclusief een uitvoeringsplan. Ook in het ruimtelijk domein hebben we ambities zoals de uitwerking van locaties voor nieuwe (regionale) bedrijventerreinen.
Naast onze collega-overheden hebben we dus ook bovenlokaal opererende partners in het maatschappelijk middenveld en de markt nodig, zoals bedrijven en zorg- en onderwijsinstellingen. Want de opgaven waar we voor staan houden zich niet aan gemeentegrenzen. Lokaal is te klein, provinciaal is te groot, maar de regionale schaal biedt mogelijkheden. Het rapport Elke Regio Telt! bevestigt dat regionalisering en regionaal denken en doen essentieel is om ambities voor onze gemeente te realiseren. De regio Zuid- en Oost-Drenthe is genoemd als een van de tien dialooggebieden met kansen voor een brede schaalsprong. Op basis van de al aanwezige krachten kan hier economische ontwikkeling gecombineerd worden met (grootschalige) woningbouw en gebiedsontwikkeling en daarbij behorende voorzieningen, versterking van het mobiliteitsnetwerk en groen in en om de stedelijke kernen. Daarnaast biedt ontwikkeling van de Nedersaksen Lijn (NSL) Coevorden perspectief op nieuwe ontwikkeling voor een verbeterde aansluiting met Groningen en Twente. Over al deze ontwikkelingen zijn we als regio in gesprek met het Rijk. Het doel van deze gesprekken is een gezamenlijk perspectief voor de regio te schetsen en daarmee de achterstelling van regio’s zoals Zuid- en Oost-Drenthe te doen kantelen. Daarmee spelen we in op de (groei-)kansen voor Coevorden en Zuid- en Oost-Drenthe. Dit alles vraagt om een ruimtelijk-economisch ontwikkelperspectief voor Zuid- en Oost-Drenthe als input voor deze gesprekken waar we in 2025 mee starten.
Daarnaast vraagt het van ons als gemeente na te denken over onze eigen toekomst: welke koers willen we richting 2050 gaan varen, hoe willen we Coevorden in de komende jaren ontwikkelen? Het gesprek hierover voeren we in 2025 eerst intern, maar daarna met onze partners in de regio.
Onder het motto van ‘Gewoon doen!’ blijven we invulling geven aan de ambities. Maar ondanks onze gezonde financiële positie maken we een pas op de plaats en zijn alert. We treffen een mix van maatregelen waaronder het temporiseren van bepaalde ambities en uitvoeringsplannen. Helaas is een kleine verhoging van de onroerendezaakbelasting noodzakelijk om ook op lange termijn structureel financieel in evenwicht te zijn. Ter versterking van onze vermogenspositie storten we vanaf 2026 structureel 1 miljoen euro in de algemene reserve. We blijven dus sturen op een gezonde financiële positie.
Uitkeringen van het Rijk
Naast onze eigen inkomsten ontvangen we via het gemeentefonds geld van de Rijksoverheid, de zogenoemde Algemene Uitkering. Daarnaast ontvangen we extra geld om specifiek beleid van de Rijksoverheid uit te voeren, dit zijn de zogenoemde specifieke uitkeringen (SPUK). Het kabinet Schoof wil meerdere specifieke uitkeringen afschaffen en het geld vrij besteedbaar aan gemeenten en provincies geven. Maar dit gaat wel gepaard met een korting op het gemeentefonds. In 2025 neemt de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties hier een besluit over.
Vertraging in investeringen
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het huisvesten van scholen binnen de gemeente. Daarom investeren wij in de nieuwbouw van de middelbare school De Nieuwe Veste (DNV). De grond waarop de school gebouwd moet worden is nog niet volledig in bezit van de gemeente. Hierdoor wordt later gestart met de bouw en kan de school naar verwachting in 2027 worden gebruikt. Dit betekent, dat ook de financiële investering vertraagt en een financieel effect heeft.
Jeugdzorg
In de Halfjaarrapportage 2024 gaven we al aan, dat we een tekort van ongeveer 2,7 miljoen euro hebben. Naar verwachting blijven de kosten voor jeugdhulp stijgen: er is meer vraag naar zwaardere vormen van jeugdhulp, de uitstroom van jeugd uit de voorzieningen blijft achter en de tarieven stijgen. Het kabinet Schoof zet de uitvoering van de Hervormingsagenda Jeugd door met de daarin opgenomen inverdienopdracht van totaal 1,1 miljard euro. De, al in het gemeentefonds ingeboekte, extra besparing van 511 miljoen euro komt te vervallen. Het achterwege laten van deze besparing draagt niet bij aan het oplossen van het huidige tekort en de stijgende kosten.
Wij benadrukken, dat wij resultaten willen realiseren samen met onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners. In de Kaderbrief 2025 heeft u daarvoor de leidende principes vastgesteld die ons als gemeente helpen in de samenwerking met en voor Coevorden:
- We zijn in contact;
- We werken vanuit vertrouwen;
- We zijn geloofwaardig;
- We gaan voor gezamenlijk vakmanschap;
- We staan voor het algemeen belang.
Op basis van de leidende principes leveren we in 2025 onder andere de aanpak op voor overheids- en inwonerparticipatie.
We bouwen geleidelijk verder aan een stevige, stabiele organisatie met een gezonde balans tussen onze opgaven en de daarvoor beschikbare capaciteit. Dit doen we door onder andere in te zetten op een verantwoorde uitbreiding van de capaciteit van de vaste formatie en maximering van de inhuur. Bij de vaststelling van de Halfjaarrapportage 2024 heeft u voor enkele functies budget toegekend. Deze functies zijn voor werkzaamheden die wij (moeten) uitvoeren op basis van autonome ontwikkelingen zoals nieuwe en gewijzigde wet- en regelgeving. Dit is toegelicht tijdens de thema-avond over de organisatieontwikkeling op 1 oktober 2024. Naast de invulling van functies op basis van autonome ontwikkelingen bestaat de behoefte om meer functies structureel te bezetten. Dit is nodig om een gezonde balans te creëren tussen de bestuurlijke opgaven en de daarvoor benodigde capaciteit. De uitgevoerde benchmark laat zien op welke terreinen de structurele uitbreiding nodig is. Naast de inzet van het budget van Samen Slimmer Werken moeten we kijken hoe de structurele bezetting wordt bekostigd.
Bij de behandeling van de Kaderbrief 2025 zijn vier moties aangenomen:
- Actief grondbeleid voor meer woningen in en rond dorpen en wijken (24-07)
- Jeugdeducatiefonds (24-09)
- Sporthallen (24-10)
- Buurtsportcoach senioren (24-11)
De moties zijn verwerkt in de Programmabegroting 2025.
Voor een beschrijving van de moties zie Moties RaadCoevorden - iBabs Publieksportaal (bestuurlijkeinformatie.nl)
Wij wensen u een goede behandeling van de Programmabegroting 2025 en de meerjarenraming 2026-2028 toe.
Hoogachtend,
Het college van burgemeester en wethouders van Coevorden,
de gemeentesecretaris, de burgemeester,
L.M. Brouwer R. Bergsma