In de kaderbrief 2021 en de halfjaarrapportage 2020 is al melding gemaakt van de (structurele) tekorten in het sociaal domein vanaf 2020. Uw raad heeft hierover in de raadsvergadering bij de behandeling van de halfjaarrapportage van 22 september ook over gesproken. Voor het overgrote deel zijn dit autonome ontwikkelingen waar we als gemeente niet direct invloed op hebben, maar waar we wel mee te maken hebben. De tekorten zijn een feit, hoe ze ook ontstaan zijn en het college neemt haar verantwoordelijkheid. Wij kiezen er nadrukkelijk voor om het terugdringen van deze tekorten op ons te nemen. Wij stellen voor om een proces in te richten, waarbij integraal vanuit het sociaal domein besparingsmogelijkheden in beeld worden gebracht waaruit het college en raad voorstellen kunnen doen om de tekorten meerjarig en structureel op te lossen. Dit vergt tijd. We maken een start in het vierde kwartaal van 2020 en ronden deze exercitie af in het eerste kwartaal van 2021, zodat de opbrengst hiervan kan worden meegenomen in de Kaderbrief 2022. U heeft aangegeven betrokken te willen worden bij dit proces onder andere door mee te denken over mogelijke besparingen. In het proces dat wij voor ons zien, zal uw raad dan in positie worden gebracht. E.e.a. wordt voorbereid met de griffie en het seniorenconvent.
Transformatie
De transformatie in het sociaal domein geven wij vorm door te sturen op onze toegang en inkoop en door in te zetten op preventie. Dit vraagt om een doorontwikkeling van het sociaal team. De monitor Sociaal Domein werken we verder op en gaan we gebruiken om te sturen op de taakstelling. De monitor biedt een instrument om te kunnen sturen op de beweging die we willen maken en zien wij als belangrijk onderdeel om onze ambities te realiseren. Deze informatie helpt ons en u bij het maken van keuzes.
In deze begroting gaat het niet alleen om het terugdringen van het tekort. We werken samen met onze partners door aan een gezondere en sterkere gemeente. Een gemeente waar inwoners zelfredzaam zijn en zo min mogelijk een beroep hoeven te doen op die gemeente. En waar dat wel nodig is, staan wij klaar. Er komen een aantal wetswijzigingen aan vanuit het Rijk, bijvoorbeeld op het gebied van schuldhulpverlening en de invoering van de nieuwe Wet Inburgering per 1 juli 2021. De voorbereidingen daarvan treffen we binnen onze gemeente. Maar waar dat beter is, trekken we regionaal op in bijvoorbeeld BOCE-verband.
Kansrijk opgroeien
We maken in 2021 werk van het doorbreken van generatie armoede, door middel van de start van het programma ‘Kansrijk opgroeien’. Met het programma leggen we een fundament waarmee de kansen worden vergroot van kinderen die in situaties leven waarin armoede van generatie op generatie wordt doorgegeven. De kracht van het programma is de breedte van de aanpak met interventies in privédomein, in onderwijs en sociale ruimte, werk en inkomen, de ruimtelijke omgeving en initiatieven vanuit inwoners zelf. Er worden met inwoners effectievere werkwijzen ontwikkeld in preventie en in de ondersteuning van kinderen en hun ouders. Dit gebeurt eerst in Poppenhare, Lootuinen en Tuindorp om, als deze succesvol zijn, de werkwijzen te verbreden naar de hele gemeente. Samenwerking met inwoners en partners, integraliteit en innovatie staan in de aanpak centraal. In deze begroting vindt u daar ook een financieel voorstel voor. Het is een diepte investering waar op korte termijn verandering in werkwijze zichtbaar zal zijn, maar het maatschappelijke effect meer op lange termijn zichtbaar wordt.
Jeugdhulp
Voor wat betreft jeugdhulp zullen wij de aanbevelingen uit het Rekenkameronderzoek implementeren. Ook de moties die over jeugd en jeugdhulp, mede in relatie tot het onderwijs, die zijn aangenomen bij de Kadernota over dit onderwerp zullen wij hierin betrekken.
Re-integratie
Voor de arbeidsmarkt gaan we aan het werk met ‘Simpel Switchen in de re-integratieketen’. We kijken naar een meer integrale benadering van de Wmo en de Participatiewet en onderzoeken hoe we de ondersteuningsbehoefte centraal kunnen stellen i.p.v. de regeling waar iemand zich voor meldt. We houden ook rekening met het aflopen van de ondersteuningsmaateregelen van het Rijk (de TOZO en de NOW) in 2021. Wat de effecten hiervan zijn moet worden bezien. De eerste effecten zien we mogelijk in het vierde kwartaal van 2020, maar we weten medio 2021 pas meer over wat de gevolgen zijn voor onze gemeente.