Aanbiedingsbrief

Voor u ligt de Programmabegroting 2021 en de meerjarenraming 2022-2024. Het is een bijzondere tijd. De impact die de Coronacrisis heeft is, zeker op de lange termijn, lastig in te schatten. U heeft in onze Kaderbrief al kunnen lezen dat onze ambities onverminderd blijven, maar het tempo, of de manier waarop kan anders zijn dan we voor ogen hadden. U heeft bij de bespreking van de Kaderbrief ook een aantal zaken aangegeven die u belangrijk vindt. Zoals wonen, jeugdbeleid in verbinding met onderwijs, een duurzaamheidsfonds en leefbaarheid in de vorm van het herstructureringsfonds. Deze onderwerpen zult u terugvinden in de begroting. Nu we merken dat we moeite moeten doen om onze meerjarenraming sluitend te krijgen, vinden wij het eens te meer van belang om onze blik op de toekomst te richten, te blijven investeren en bewuste keuzes te maken. Samen met onze inwoners bouwen aan een veerkrachtig toekomstperspectief, waarbij wij ons als gemeente opstellen als medestander, zo maken we Coevorden in 2021 aantrekkelijker. In tijden dat Covid-19 tegenspoed brengt, maar ook nieuwe kansen onthult geven we hieraan invulling door het hoofd koel houden en door te werken aan onze ambities.

Coevorden Verbindt
Samen met inwoners, maatschappelijk partners en bedrijven de kracht van de samenleving meer benutten, dat is waar Verbindend Besturen voor staat. Hier willen we nog beter in worden, want we geloven dat deze manier van besturen werkt. En dat hierdoor het vertrouwen in ons als eerste overheid kan worden vergroot. Zeker in deze tijden waarin de overheid zo'n bepalende rol speelt in het leven van mensen willen we dicht bij de mensen staan. We vinden het belangrijk dat inwoners kunnen meedoen, meedenken en meebeslissen over de thema’s die voor hen belangrijk zijn. Met bijvoorbeeld het Stimuleringsfond en gebiedsgericht werken geven we vorm aan het samen verbeteren van de leefbaarheid en sociale structuren. Concreet zijn we in Tuindorp aan het experimenteren met een Gebiedsagenda. Ook zetten we stappen als het gaat om een nieuw samenspel tussen samenleving en overheid en ontwikkelen we de andere rollen en vaardigheden die daarbij horen. En we verbeteren onze dienstverlening en groeien toe naar een dienstverlening die nabij, toegankelijk en gemakkelijk benaderbaar is voor iedereen.

Aantrekkelijk Coevorden
In 2021 bouwen we in het culturele jaar aan een gemeente verbonden in verhalen. Dit gaat samen op met de investeringen in de binnenstad, onder andere in het Kasteelpark en de verbinding tussen centrum en stationsgebied. Om aantrekkelijk te blijven als vestigingsplaats voor bedrijven maken we werk van onze bedrijventerreinen. In het licht van de nieuwe economische realiteit is het van betekenis dat we als regio kracht uitstralen, samen leren en innoveren. Regionale samenwerking verdient daarom aandacht, zowel als het gaat om de professionalisering van Dutch Techzone als de uitvoering van de Regiodeal. Daarnaast versterken we onze samenwerking met partners uit het bedrijfsleven en regionale onderwijsinstellingen, om de aansluiting tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt te bevorderen. Een toekomstperspectief voor inwoners en bedrijven vraagt om goede opleidingskansen. Nieuwe huisvesting voor De Nieuwe Veste schept voorwaarden om deze kansen te bieden. In 2021 scherpen we de Woonvisie aan door de resultaten van het woningmarktonderzoek te verwerken en gebruiken we het herstructureringsfonds voor investeringen in de leefbaarheid van onze kernen.

Voorkomen
Problemen die we kunnen voorkomen, hoeven we ook niet op te lossen. Het klinkt zo vanzelfsprekend, maar dat is het niet altijd. We denken in mogelijkheden die goed zijn voor onze inwoners, maar ook voor ons als gemeente. Door in een eerder stadium problemen te signaleren voorkomen we dat inwoners zijn aangewezen op duurdere en langdurige zorg. Tegen de achtergrond van de tekorten in het sociaal domein en de taakstelling die behoorlijk oploopt, is preventie ook een belangrijke pijler om te zorgen voor gezonde gemeentefinanciën. In deze begroting doen we daar concrete voorstellen voor. Wij investeren bijvoorbeeld in het programma intergenerationele armoede, waarin kansrijk opgroeien centraal staat. Onderdeel van dit programma is onderzoek doen naar hoe kinderen en hun ouders het beste bereikt kunnen worden om zo gezamenlijke projecten uit te kunnen voeren en samen de situatie te verbeteren. Wij vinden het belangrijk om te leren welke interventies zinvol zijn en wat de effecten zijn van ons beleid. Daarom monitoren we actief zowel in het programma als breder in het sociaal domein. We monitoren door te tellen en vertellen zodat we wat we leren kunnen toepassen in onze uitvoering, tijdig kunnen bijsturen en kunnen inspelen op trends. Samen met onze maatschappelijke partners die dezelfde verantwoordelijkheid ervaren gaan we voor de beoogde omslag in het sociaal domein. We maken echt werk van integraal werken, zowel binnen onze eigen organisatie als daarbuiten door de samenwerking met onze partners te intensiveren.

Duurzaamheid
Samen gaan we op weg naar een klimaatbestendige toekomst. Dit bereiken we door intensief samen te werken met inwoners, ondernemers, kennisinstanties en maatschappelijke organisaties. We zijn een regio in beweging; vol bedrijvigheid en economische ontwikkeling. Deze ontwikkeling willen we duurzaam laten verlopen, zodat volgende generaties ook in behoeften kunnen voorzien. Kiezen voor duurzaam is voor ons een 'way of life', waarbij wij de komende jaren kiezen voor duurzame opties in diverse beleidsterreinen.
In de pijler Energietransitie zal 2021 vooral in het teken staan van het opstellen van de Transitievisie Warmte. Daarnaast gaan we verder met trajecten zoals de Regionale Energiestrategie en gaan we een start maken met aardgasvrij Dalen. Als onderdeel van de pijler Duurzame Gemeentelijke Organisatie hebben we in 2020 onderzoek laten doen naar ons kernbezit en de footprint van onze facilitaire diensten. In 2021 gaan we stap voor stap ons vastgoed en onze eigen organisatie steeds verder verduurzamen. We willen de VANG-doelstellingen behalen, om deze in de toekomst te kunnen bereiken zijn er aanvullende acties nodig. We gaan aan de slag met bewustwording en concrete maatregelen om het restafval te verminderen en hergebruik te stimuleren. Binnen de pijler Groene Leefomgeving zijn we bezig met biodiversiteit en houden we rekening met klimaatadaptatie in het gemeentelijk rioleringsplan. Op basis van de stresstests klimaatadaptatie die in 2019 zijn uitgevoerd gaan we in gesprek met de samenleving, dit doen we in samenwerking met een commissie uit uw Raad.

Financiële positie
Wij hebben een gezonde financiële positie: wij hebben een meerjarig sluitende begroting en voldoende financiële ruimte gecreëerd om tegenvallers op te vangen. Die basis hebben wij in de afgelopen jaren met elkaar gelegd. Om financieel gezond te blijven én ruimte te houden voor toekomstige investeringen, hebben wij keuzes moeten maken. De financiële verhoudingen staan namelijk steeds meer onder druk. De eerste tekenen zagen wij in het jaarverslag over 2019: er is sprake van structurele tekorten in het sociaal domein. In de Kaderbrief 2021 liet het financieel perspectief voor 2021-2024 in alle jaren negatieve cijfers zien. Het is onzeker welke financiële gevolgen de coronacrisis met zich meebrengt. De herijking van het gemeentefonds, waarvan de uitkomsten in december 2020 bekend worden, pakt naar verwachting negatief voor ons uit.

Met oog voor de juiste balans en de beoogde inzet van middelen hebben wij op een aantal beleidsterreinen keuzes gemaakt. Het zijn heroverwegingen, waarbij wij een aantal budgetten verlagen. Die verlaging doet geen afbreuk aan onze bestuurlijke doelstellingen en ambities. Waar wij zien dat in de afgelopen periode ruimte is ontstaan, zetten wij budgetten in om de begroting sluitend te maken. Daarnaast hebben wij een taakstelling opgenomen in het sociaal domein, die in vier jaar tijd behoorlijk oploopt. Wij geloven dat wij dit waar kunnen maken, maar dit heeft wel consequenties die wij samen aan moeten gaan. Wij hebben ook gekeken naar onze inkomsten. Wij willen aanzienlijke stijgingen van belastingen voorkomen. Wij stellen voor de OZB tarieven voor woningeigenaren gelijk te houden aan 2020 en voor niet-woningen de tarieven licht te laten stijgen.
Het pakket aan heroverwegingen treft u aan onder de tegel 'Financiële begroting'.

Door de stelpost vrije begrotingsruimte in te zetten en tot een een pakket heroverwegingen te besluiten, is onze begroting sluitend. Vooruitlopend op grote investeringen die wij willen doen en de herijking van het gemeentefonds in december, houden wij de structurele storting van € 2 miljoen in de algemene reserve in stand. Wij hebben en houden een gezonde verhouding tussen ons eigen vermogen ten opzichte van al onze bezittingen. Dit is de 'solvabiliteit'. Ons vastgestelde beleid is dat dit kengetal tussen de 30% en 40% beweegt. In 2021 is de solvabiliteit 33%. De solvabiliteit loopt op naar 43% in 2024. Omdat dat nog ver weg is, is deze ontwikkeling onzeker en stellen wij nu niet voor om dit te verlagen. Daarnaast houden wij ruimte in een stelpost voor vervangingsinvesteringen en onvoorziene kosten. Wij blijven behoedzaam door niet voor te sorteren op inkomsten als ze nog niet zeker zijn, zoals mogelijke inkomsten uit het BTW-compensatiefonds en extra middelen voor jeugd na het jaar 2022. Dit typeert onze manier van begroten: realistisch maar behoedzaam.

Wij vertrouwen er op dat wij ook met deze begroting een zorgvuldig pakket aan u voorleggen, die met de juiste afwegingen ten goede komt aan onze inwoners, bedrijven, maatschappelijke partners en toeristen in onze gemeente.