Programma 2 | Werk, jeugd en zorg

Eind 2017 is het beleidsplan Samen Krachtig door uw raad vastgesteld. Samen met de inwoners, vrijwilligers, professionals en gemeentelijke medewerkers geven we de komende jaren uitvoering aan dit plan, dat gezamenlijk met vele partijen tot stand is gekomen. In het programma Samen Krachtig gaan we extra inzetten op Voorkomen, één van de pijlers van het beleidsplan. We brengen meer samenhang aan in activiteiten en onderzoeken of in samenwerking met inwoners en ketenpartners een gebiedsaanpak mogelijk is. Dit is nodig om stijgende kosten van ondersteuning op korte en lange termijn te doorbreken.

We vinden het belangrijk om blijvend aandacht te hebben voor onze werkwijze in het sociaal domein. De inwoner moet zo snel mogelijk de juiste ondersteuning krijgen, zonder dat hij daar (te) vaak zijn verhaal voor hoeft te doen. Daarom zijn we gestart met een brede basisintake. Consulenten, klantmanagers en medewerkers van Maatschappelijk Welzijn Coevorden stellen tijdens hun intake allemaal dezelfde basisvragen. Het intakeformulier reist vervolgens mee met de inwoner, zodat andere collega’s niet dezelfde vragen hoeven te stellen. Op dit moment zitten we in de experimentfase. Dat betekent dat we werkende weg het intakeformulier en de werkwijze bijstellen.

De afgelopen periode zijn we bezig geweest met de aanbesteding van het regiesysteem. De aanbesteding is halverwege juni afgerond. Met het regiesysteem kunnen zowel consulenten, klantmanagers en medewerkers van MWC als inwoners regie houden op het ondersteuningstraject. Ook zorgt het systeem voor een snel, compleet beeld van de hele gezinssituatie. Dat draagt bij aan het principe dat inwoners met een (hulp)vraag zo snel mogelijk op de juiste plek zijn en daarbij zo min mogelijk hun verhaal hoeven te vertellen. De implementatie van het regiesysteem start na de zomer. De verwachting is dat op 1 januari 2020 het systeem in werking is. 

Onderstaand is beschreven welke voortgang is gerealiseerd, welke afwijkingen er zijn en welke (nieuwe) ontwikkelingen in gang zijn gezet.

Individuele voorzieningen

Dagbesteding
Het afgelopen half jaar hebben we samen met belangenvereniging KansPlus de handen ineen geslagen om het schot tussen dagbesteding op grond van de Wmo en dagbesteding op grond van de Wlz te doorbreken. Samen hebben we een opdracht geschreven om te onderzoeken in hoeverre één werkwijze voor inwoners met een lichtverstandelijke beperking die dagbesteding nodig hebben, kan worden gerealiseerd.

Schuldhulpverlening
In maart zijn we gestart met een pilot binnen de schuldhulpverlening. In de pilot proberen we door een andere werkwijze meer aandacht te hebben voor het ontstaan van de schulden en voor het gedrag en de houding van de cliënt. Er worden samen doelen gesteld voor de korte en de lange termijn, met als doel het meer geleidelijk toewerken naar meer zelfredzaamheid. De eerste ervaringen van de inwoners en de gemeentelijke medewerkers met deze nieuwe werkwijze zijn positief.

Jeugd
Samen met de partners in het voorveld jeugd (MWC, Icare jgz en de GGD) is dit voorjaar een overzicht opgesteld van alle preventieve activiteiten en de effecten die ze beogen. Daarbij hebben we ook ons eigen preventieve aanbod in beeld gebracht. Over de resultaten zijn we met deze organisaties voortdurend in gesprek. Past het aanbod bij de trends en de ontwikkelingen die we zien.
We zetten in op de relatie jeugdhulp en onderwijs. Het instrument hiervoor is het ondersteuningsplan dat eind maart in een OOGO (op overeenstemming gericht overleg) met de gemeenten Emmen, Borger-Odoorn, Westerwolde en Coevorden is vastgesteld. Er wordt nu gewerkt aan het uitvoeringsplan. In mei zijn we, op verzoek van de directie van de onderwijsvereniging Fiers, begonnen met het ‘Fiersoverleg’.  Aan dit overleg nemen deel: directie Fiers, intern begeleiders, MWC en gemeente. Doel van dit overleg is regie houden in trajecten waarin kinderen met een zorgvraag terecht komen. Het tweede overleg vindt in oktober plaats.
Voor het traject met de zorgaanbieders jeugdhulp maken we gebruik van het Bestuurlijk Transformatie Akkoord (BTA) en de verdere uitwerking daarvan. Het akkoord, getekend januari 2019, omvat naast een analyse een zestal verder uit te werken acties. Op basis hiervan wordt verwacht dat er (nog) meer inzicht wordt verkregen in de zorgpaden. Ook is de verwachting dat door deze acties de jeugdhulp (op de langere termijn) effectiever en efficiënter kan worden ingezet. Uitwerking van de acties vindt in de loop van 2019 plaats.
In het gepresenteerde landelijke actieprogramma ‘Zorg voor de Jeugd’ wordt via een aantal actielijnen een landelijke impuls gegeven aan de transformatiebeweging samen met het transformatiefonds. De Drentse gemeenten hebben deze actielijnen uitgewerkt in het plan ‘Zorg voor de Jeugd Jeugdhulp regio Drenthe 2018-2020’. In dit plan zijn de volgende drie thema’s uitgewerkt: Drentse Jeugdacademie, de zorgmakelaar en doorontwikkeling kleinschalige woonvoorzieningen. Aan deze thema’s wordt verder gewerkt door een programmateam (manager en de drie projectleiders). Ook het Bestuurlijk Transformatie Akkoord maakt  onderdeel uit van het Drents actieprogramma.
Coevorden heeft een belangrijke rol, zowel als bestuurlijk eigenaar en projectleider, waar het gaat om het thema: doorontwikkeling van kleinschalige woonvoorzieningen.

Inkoop Jeugdhulp en Wmo
De afgelopen maanden hebben we veel energie gestoken in de voorbereiding van de inkoop van de jeugdhulp voor de jaren 2020 en verder. Deze inkoop vindt wederom in Zuid-Drents verband plaats. In maart hebben de zeven colleges van burgemeester en wethouders de inkoopstrategie vastgesteld. Er is gekozen voor een gedifferentieerde inkoopstrategie. Dit betekent dat er per vorm van jeugdhulp gekozen is voor een strategie die het beste aansluit bij de ontwikkelingen in het zorglandschap en onze wensen. Tevens heeft er een uitgebreid kostprijsonderzoek plaatsgevonden, dat de basis vormt voor onze contractering. Belangrijk aandachtspunt is het financiële tekort bij alle gemeenten. Bij de wijze van contractering is een evenwichtige financiële risicoverdeling tussen gemeenten en aanbieders het uitgangspunt.
Ten opzichte van de huidige contractering blijft voor de lichtere vormen van zorg een open house contractering gehandhaafd. Hierbij kan iedereen die aan de kwaliteitseisen voldoet een contract krijgen. Er heeft een aanscherping van de kwaliteitseisen plaatsgevonden. Voor specialistische vormen van zorg wordt gekozen voor het contracteren van een select aantal partijen. Deze partijen krijgen een specifieke opdracht om hun specialistische kennis in het voorveld, bij gemeenten en andere zorgaanbieders in te zetten. De aanname is dat jeugdigen nu te lang in zorg zijn, omdat er onvoldoende sprake is van matched care (jeugdigen direct en tijdig op de juiste plek behandelen). Door specialistische kennis naar voren te brengen hopen we een betere matched care te bewerkstellingen.
Het streven is dat de contracten per 1 januari 2020 in werking treden.

Het huidige contract voor de Wmo als het gaat om de uitvoering van dagbesteding en begeleiding, is afgesloten per 1 januari 2016. De basis van deze contractering wordt nog steeds passend geacht. Het huidige contract heeft één verlengingsoptie voor 2020. Hier willen we om een aantal redenen graag gebruik van maken. Het juridische kader rondom de Wmo is erg in ontwikkeling. Dit heeft betrekking op de wijze van financieren, maar ook bijvoorbeeld op de invoering van het abonnementstarief. We willen ons gedegen voorbereiden op een nieuwe contractering. De verwachting is tevens dat door een nieuwe contractering de kosten van dagbesteding en begeleiding toe nemen.

Inkomen

Ondernemerschap
Om (startende) ondernemers en gevestigde zelfstandigen met een tijdelijk financieel probleem beter te kunnen ondersteunen hebben we geïnventariseerd welke dienstverlening additioneel nodig is. Daarbij gaat het over: dichtbij organiseren en regie voeren op een effectieve en efficiënte dienstverlening aan deze doelgroep, zodat zij als ondernemer duurzaam in eigen levensonderhoud kunnen voorzien.  Om gebruik te kunnen maken van deze dienstverlening is het van belang dat de informatie hierover beter vindbaar is. Deze vindbaarheid gaan we vergroten door onder andere slim gebruik te maken van de digitale portalen. Op basis van de uitkomsten gaan we de uitvoering inrichten. We verwachten dat we begin 2020 gereed hebben en dit kunnen gaan aanbieden.  

Eigen risico gemeente
Op basis van de meest recente prognose verwachten we voor dit jaar een voordelig netto resultaat op het budget voor uitkeringverstrekking in het kader van de Wwb, Bbz, Ioaw en Ioaz (het 'BUIG'budget'). Het uiteindelijke resultaat blijft afhankelijk van de verdere ontwikkelingen dit jaar zoals het uitkeringsvolume en het definitieve BUIG-budget dat in de septembercirculaire bekend wordt gemaakt.

Baanafspraakbanen
De uitvoering van beschut werk en baanafspraakbanen loopt op schema en we verwachten dit jaar aan onze taakstelling voor beschut werk van 11 plekken (11 x 31 uur = 341 uur) te voldoen. Op 1 juni 2019 zijn er 8 mensen op contract geplaatst bij EMCO voor totaal 264 uur. Na proefplaatsing krijgen mensen in eerste instantie een tijdelijk contract. Tijdelijke dienstverbanden worden in overeenstemming met de wet- en regelgeving omgezet in een vast contract wanneer de persoon goed functioneert. Ook voor wat betreft de realisatie van de extra Baanafspraakbanen, een gezamenlijke opgave van het UWV en gemeenten in de Arbeidsmarktregio Drenthe (AMRD), liggen we voor op de taakstelling. Er zijn meer mensen met een doelgroepindicatie werkzaam met een loonkostensubsidie dan de feitelijke taakstelling is.

Participatie

Vergunninghouders
We hebben volop ingezet op het realiseren van duale trajecten voor vergunninghouders, waarin werk/scholing en inburgering gecombineerd wordt. Taal is hierbij een belangrijke component. We zijn, vooruitlopend op de nieuwe inburgeringswet, gestart met het kennismaken met de vergunninghouders die al aan onze gemeente gekoppeld zijn, maar nog in het AZC wonen, zodat we goed kunnen anticiperen op de komst van deze nieuwe inwoners en het inburgeringstraject kunnen versnellen. Daarnaast zijn we ons aan het oriënteren hoe we vergunninghouders beter kunnen ontzorgen, een verplichting in de nieuwe wet. Gedurende de eerste zes maanden moeten gemeenten moet elke gemeente ervoor zorgen dat de vaste lasten en verplichte verzekeringen betaald worden.

Samenwerking UWV
In februari 2019 zijn we samen met het UWV gestart met de pilot Samen Sterker. Het doel van de pilot is om het zogenaamde doorzaken vanuit de werkloosheidswet naar een bijstandsuitkering zoveel mogelijk te beperken. Daarnaast zien we een toenemend aantal inwoners met een WW-uitkering die niet uitstromen naar werk vanwege bijvoorbeeld schuldenproblematiek, gezondheidsproblemen en niet passende kwalificaties. In de pilot werken we met 20 deelnemers, waarbij we zo integraal mogelijk aan de slag gaan met het aanpakken van genoemde problematiek. Intussen zijn 6 deelnemers uitgestroomd naar betaald werk,

Laaggeletterdheid
We hebben ons als ambitie gesteld dit jaar 124 laaggeletterden te bereiken met een passend taaltraject. Een ambitie waarvan we weten dat deze erg ambitieus is, omdat laaggeletterden relatief lastig te bereiken zijn. We lopen helaas nog achter op het behalen van deze taakstelling. We blijven daarom met onze gezamenlijke aanpak van laaggeletterdheid inzetten op het bevorderen van bewustwording over dit onderwerp en het actief bereiken van laaggeletterden. Daarnaast nemen we deel aan het ‘Monitoronderzoek naar de aanpak laaggeletterdheid in Drenthe’. Doel van het monitoronderzoek is om het bereik van laaggeletterde doelgroepen, de gekozen aanpak en de inzet van middelen en de betrokken stakeholders in kaart te brengen. Hiermee verwachten we ook meer inzicht te krijgen in de effectiviteit van onze aanpak.

Algemene voorzieningen

Vrijwilligers
Naast het traditionele vrijwilligerswerk zien we de opkomst van een nieuw soort vrijwilliger. Het gaat vaak om een groep actieve inwoners die sterke betrokkenheid bij een maatschappelijk probleem toont en hier een activiteit voor ontwikkelen; een inwonersinitiatief. Het initiatief kent vaak geen formele status. Om toch en beroep te kunnen doen op fondsen of het huren van ruimtes is vaak rechtspersoonlijkheid vereist. Op initiatief van Maatschappelijk Welzijn Coevorden is hiervoor de Stichting Inwoners aan Zet Coevorden opgericht die inwonerinitiatieven zonder rechtspersoonlijkheid een plek biedt. Met de komst van deze stichting hopen we dat drempels voor het starten van een inwonerinitiatief worden weggenomen.

Website voorzieningen
We willen samen met partners een website ontwikkelen met daarop de voorzieningen waar inwoners gebruik van kunnen maken als ze een (ondersteunings)vraag hebben. De afgelopen periode is met verschillende partijen gesprekken gevoerd over de behoefte. Op dit moment wordt gewerkt aan een projectvoorstel om met het maken van de website aan de slag te gaan.

Onafhankelijke cliëntondersteuning
Eind 2018 is de opdracht voor de uitvoering van de onafhankelijke cliëntondersteuning gegund aan Zorgbelang Drenthe. Deze ondersteuning wordt geboden aan alle inwoners bij vragen over Wmo, Jeugdwet, Participatiewet en de gemeentelijke wet schuldhulpverlening. Er wordt door Zorgbelang actief ingezet aan de bekendheid van de onafhankelijke ondersteuning die zij aan inwoners kunnen bieden. Het aantal inwoners dat hiervan gebruik maakt, neemt toe.

Preventie

Pilot Gezond Coevorden
Begin dit jaar is de programmamanager van de pilot Gezond Coevorden, een samenwerking tussen organisaties in het medische- en sociale domein, gestart. Deze inzet wordt gefinancierd door de zorgverzekeraar Zilveren Kruis. Hierdoor is onze rol gewijzigd van een coördinerende rol in een deelnemersrol. De programmamanager gaat onder andere de opdrachten van de al lopende werkgroepen Jeugd, Ouderen en Preventie nader bekijken en indien nodig herijken in relatie tot de overall opdracht van de pilot. De pilot heeft vier doelstellingen (quadriple aim), namelijk het verbeteren van de gezondheid van de inwoners van de gemeente Coevorden, het verbeteren van de ervaren kwaliteit van zorg, het beheersbaar houden van de kosten en een aantrekkelijke plek voor (zorg) professionals zijn.

Ouderen
Binnen de huisartsenpraktijken zijn kernteams integrale ouderenzorg ingericht. Een belangrijke meerwaarde van deze teams is de aansluiting vanuit welzijn, waardoor niet alleen met een medische blik naar de zorgvragen wordt gekeken. Inmiddels zijn er  zorgvragen via het welzijnswerk opgepakt. Het gaat dan bijvoorbeeld om eenzaamheid en overbelasting als mantelzorger.
De eerste stappen in de uitvoering van het convenant Dementievriendelijk Drenthe zijn gezet. Er is, in gezamenlijkheid met de werkgroep Ouderen van de pilot Gezond Coevorden, voor dit jaar een activiteitenplan opgesteld. Vanuit het steunpunt Mantelzorg is al een aantal activiteiten gerealiseerd, waaronder 4 informatiebijeenkomsten en een respijtweekend waarvan 20 inwoners gebruik maakten.

Beschermd wonen en maatschappelijke opvang
Samen met de gemeenten Borger-Odoorn en Emmen werken we aan regionale afspraken over de sluitende aanpak beschermd wonen en maatschappelijke opvang met ingang van 2021. Het lokale plan dat we daarvoor dit jaar opstellen, sluit daar op aan. Ook zullen we in dit plan ingaan op de aanpak voor personen met verward gedrag en de Wet verplichte GGZ.

Gezondheidszorg

Veilig Thuis Drenthe
De taken en de bevoegdheden van Veilig Thuis Drenthe (VTD) zijn omschreven in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en in de Jeugdwet. Met ingang van 1 januari jl. is ‘de verscherpte meldcode’ van kracht. Uitgangspunt is dat VTD de nieuwe taken en werkwijzen naast de bestaande uit moet voeren. Ten opzichte van de huidige begroting 2019 wordt € 1.3 mln. extra budget aangevraagd voor 2020. Het aantal meldingen is in het eerste kwartaal van 2019 gegroeid met 29%, het aantal adviezen is nauwelijks toegenomen. Het aantal meldingen door Coevorden was in het eerste kwartaal  43 op een totaal van 594 meldingen van alle Drentse gemeenten; het aantal adviezen 26 tegenover  542; het aantal onderzoeken bedroeg 3 tegenover 71. Er blijft een financieel risico. Daarom worden de inhoudelijke en de financiële ontwikkelingen op bestuurlijk- en ambtelijk niveau nauwlettend gemonitord.

Rijksbijdrage en eigen risico, incidenteel voordeel  € 899.000
De bijstandsverlening en inkomensvoorziening wordt voor ons uitgevoerd door de gemeente Emmen. Voor eventuele tekorten op de verstrekking van uitkeringen is er een vangnetregeling van het Rijk. In de vangnetregeling is voor het jaar 2019 vastgelegd dat de eerste 7,5% van het tekort geheel voor rekening en risico van de gemeente komt. Voor eventuele tekorten tussen  7,5% en 12,5% kunnen wij voor 50% van dat tekort een beroep doen op de vangnetregeling.  Dit leidt er toe dat wij op begrotingsbasis 7,5% plus de helft van het tekort tussen 5% en 12,5% afdekken, samen 10%. 

Op basis van de gedane uitgaven tot en met mei 2019 is de prognose dat de uitkeringsverstrekking ruim binnen het gestelde eigen risico van 10% blijft. In de afgelopen maanden laat de prognose van de gemeente Emmen een stabiel beeld zien en lijkt het er op dat wij het eigen risico niet hoeven te aan te spreken.  Het uiteindelijke resultaat blijft uiteraard afhankelijk van de verdere ontwikkelingen in dit jaar zoals het uitkeringsvolume en het definitieve BUIG-budget dat in de septembercirculaire bekend wordt gemaakt. Wij stellen voor het begrote eigen risico te verlagen naar 2,5%. De budgetten voor Loonkostensubsidie, de BBZ, de IOAW en de IOAZ worden aangepast conform de prognose van de gemeente Emmen. Het resterende deel van het eigen risico valt als incidenteel bedrag vrij in het resultaat van de halfjaarrapportage. Per saldo betreft dit een bedrag van € 899.000. Bij de begroting 2020 zullen wij vervolgens nader bezien of het begrote eigen risico ook structureel naar beneden kan worden bijgesteld.

Uitvoeringskosten, voordeel € 150.000
Voor de uitvoeringskosten op dit product maken wij op basis van een formatiecalculatiemodel prijsafspraken met de gemeente Emmen. Op basis hiervan wordt de gemeente Emmen bevoorschot, waarna jaarlijks een nacalculatie plaatsvindt op basis van het werkelijke aantal uitkeringen. De voorschotnota's die wij hebben ontvangen liggen lager dan het bedrag dat wij hebben begroot.  Op grond hiervan nemen wij in deze halfjaarrapportage een voordeel mee van € 150.000. Dit voordeel lijkt een structureel karakter te hebben. Daarom hebben wij dit onderwerpen eveneens in de Kaderbrief 2020 opgenomen. Wij verwerken dit structurele effect in de Programmabegroting 2020.

Met de invoering van het abonnementstarief in de Wmo per 1 januari 2019, zullen onze inkomsten uit eigen bijdragen structureel dalen. Het verwachte structurele effect hebben wij op basis van een impactanalyse van het Centraal Administratie Kantoor (CAK) verwerkt in onze meerjarenbegroting. De verwachting is daarnaast ook dat de kosten als gevolg van deze invoering zullen toenemen. Hoe groot dit effect is, is moeilijk in te schatten. Op dit moment lijkt het effect beperkt maar wij blijven de komende tijd monitoren hoe de vraag naar Wmo-voorzieningen zich ontwikkelt.

Jeugdhulp
Naast de compensatie voor loon- en prijsstijgingen hebben wij in de meicirculaire voor 2019-2021 extra middelen ontvangen om te kunnen anticiperen op de oplopende kosten van de Jeugdhulp. Wij verwachten dat deze extra middelen voor het jaar 2019 toereikend zullen zijn om de toegenomen kosten te kunnen dekken. Door onze inkoopstrategie werken wij daarnaast toe naar een evenwichtige risicoverdeling tussen gemeenten en aanbieders. Uiteindelijk blijft jeugdhulp een open eind financiering. Door de wijze van inkoop proberen we echter maximaal grip te krijgen op de uitgaven. Dit doen wij onder andere door reële tarieven te betalen voor de geleverde dienstverlening. Dit hebben wij getoetst door middel van  een onafhankelijk kostprijsonderzoek. Daarnaast maken wij afspraken over het verplaatsen van specialistische kennis naar voren in het zorglandschap. Bij dit alles willen wij administratieve lasten beperken door administratieve processen zo veel mogelijk te automatiseren en te vereenvoudigen.

Wmo-voorzieningen
Vanaf 1 januari 2019 is binnen de Wmo het zogeheten abonnementstarief van toepassing. Dit houdt in dat de eigen bijdrage die inwoners betalen voor een Wmo-voorziening, wettelijk gemaximeerd is op € 17,50 per 4 weken. Wij zien hierdoor de inkomsten uit de eigen bijdrage teruglopen. Daarnaast zien wij op dit moment een lichte stijging in de kosten ontstaan doordat meer mensen gebruik maken van deze voorzieningen. Met de middelen die wij uit de meicirculaire hebben ontvangen verwachten dat wij deze effecten voor 2019 te kunnen opvangen. Het effect op de inkomsten uit eigen bijdragen is structureel en nemen wij mee in de begroting van 2020. Wat het effect op de kosten zal zijn is meerjarig moeilijk te voorspellen. Wij verwachten een verdere toename van kosten en zullen voor de begroting 2020  onze uitgaven opnieuw beoordelen en waar nodig bijstellen.