Risicobeheersing in relatie tot weerstandsvermogen

In dit hoofdstuk wordt de verbinding gemaakt tussen risico’s (hoofdstuk 3), weerstandscapaciteit (hoofdstuk 4) en weerstandsvermogen. 

Wanneer wij als gemeente onze risico’s in beeld brengen, analyseren, kwantificeren en waar mogelijk beperken, geven wij systematisch invulling aan risicomanagement. Wanneer wij vervolgens deze risico’s afzetten tegen de weerstandscapaciteit die wij hebben om risico’s af te dekken, krijgen wij inzicht in ons weerstandsvermogen. 
 
Het weerstandsvermogen geeft aan hoe robuust onze begroting is. Met andere woorden: hoe sterk zijn wij als gemeente om risico’s met financiële consequenties op te vangen zonder dat wij ons beleid moeten wijzigen. Inzicht in het weerstandsvermogen van onze gemeente is daarom bijzonder belangrijk om de continuïteit van de organisatie te kunnen garanderen. 

Het bepalen van het gewenste weerstandsvermogen is vrije beleidsruimte van gemeenten. Hier is geen wettelijk kader op van toepassing. Wel is er een kader ten aanzien van de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing in de begroting en jaarrekening. Hierover hebben wij in hoofdstuk 2 kaders en criteria geschetst. 

Ons beleid ten aanzien van het weerstandsvermogen is dat deze een positief saldo heeft. Het weerstandsvermogen is de beschikbare weerstandscapaciteit min het risicoprofiel. In het kader van verantwoord financieel beleid is het noodzakelijk dat het weerstandsvermogen een positief saldo heeft, zodat het niet noodzakelijk is om aanvullende maatregelen te treffen in de vorm van heroverweging en bijstelling van beleid, indien een risico zich voordoet. 

Jaarlijks nemen wij de verplichte paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing op in onze begroting en jaarrekening. Hierin nemen wij de voorgeschreven onderdelen op: een inventarisatie van de risico’s, een inventarisatie van de weerstandscapaciteit, het beleid omtrent de risico’s en de weerstandscapaciteit en de ratio. Onderstaand lichten wij een aantal onderdelen van de paragraaf toe. 

Ratio weerstandsvermogen
In de paragraaf presenteren wij de ratio van het weerstandsvermogen. Dit berekenen wij door de beschikbare weerstandscapaciteit te delen door de benodigde weerstandscapaciteit.

Uit deze berekening vloeit een ratio voort, die in te delen is in één van de categorieën A tot en met F:

Figuur 9. Ratio weerstandsvermogen en betekenis 

Wij streven vanaf 2018 naar een ratio in categorie B, dat wil zeggen een ratio tussen de 1,4 en 2,0, geduid als ‘ruim voldoende’.

Wij stellen voor bij een ratio onder 1,4 tegelijk met de aanbieding van het betreffende planning- & controldocument een rapportage van de grotere risico’s inclusief beheersmogelijkheden aan te bieden. Onder grotere risico´s verstaan wij in dit verband de risico’s die oranje en rood zijn gekwalificeerd, waarbij de verantwoordelijkheid bij ons college respectievelijk raad is belegd. 

Matrix risicoprofiel
In de paragraaf nemen wij een risicomatrix op. De risicomatrix is de uitkomst uit de kwantificering van risico’s, zoals wij in hoofdstuk 3 hebben geschetst. De matrix geeft in één oogopslag weer hoeveel risico’s wij als gemeente lopen, hoe groot de kans op deze risico’s is en hoe hoog de financiële consequenties zijn. Hieronder geven wij een voorbeeld van de matrix.

Figuur 10. Matrix risicoprofiel, voorbeelduitwerking

Risico in €	Verantwoordelijke bestuurslaag
€ 1.000.000 en hoger				0
€ 500.000 - € 1.000.000	0	0		0	0
€ 200.000 - € 500.000		0
€ 50.000 - € 200.000
€ 1 - € 50.000			0	0
€ 0, geen financiële consequenties				0
	kans	kans	kans	kans	kans
	<1%	< 10%	< 25%	<50%	> 50%
			Team		B&W
			CMT		Raad